Χαρείτε τη συνέχεια της γλώσσας μας

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΩΤΕΡΟΥΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΟΛΑΒΑΝ ΝΑ ΔΙΔΑΧΤΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ…

«Από την εποχή που μίλησε ο Όμηρος έως σήμερα, μιλούμε, ανασαίνουμε και τραγουδούμε με την ίδια γλώσσα».

Γιώργος Σεφέρης

> Ποια Ελληνική λέξη
> είναι αρχαία
>   και ποια νέα;
>   Γιατί μια
>   Ομηρική λέξη μας φαίνεται
> δύσκολη και
> ακαταλαβίστικη;
> Οι Έλληνες σήμερα
> ασχέτως
>   μορφώσεως μιλάμε ομηρικά, αλλά
> δεν το ξέρομε επειδή αγνοούμε
> την έννοια των
>   λέξεων που
> χρησιμοποιούμε.
> Για του λόγου το
> αληθές θα
>   αναφέρομε μερικά παραδείγματα
> για να δούμε ότι η Ομηρική γλώσσα
> όχι μόνο δεν
>   είναι νεκρή, αλλά είναι
> ολοζώντανη.
>
>   Αυδή είναι η
> φωνή. Σήμερα
>   χρησιμοποιούμε το επίθετο
> άναυδος.
>   Αλέξω στην
> εποχή του Ομήρου σημαίνει
>   εμποδίζω, αποτρέπω. Τώρα
> χρησιμοποιούμε τις λέξεις
> αλεξίπτωτο, αλεξίσφαιρο,
>   αλεξικέραυνο αλεξήλιο
> Αλέξανδρος (αυτός που αποκρούει
> τους άνδρες)
>   κ.τ.λ.
>   Με το
> επίρρημα
>   τήλε
> στον Όμηρο εννοούσαν
> μακριά,
>   εμείς χρησιμοποιούμε τις
> λέξεις τηλέφωνο, τηλεόραση,
> τηλεπικοινωνία, τηλεβόλο,
>   τηλεπάθεια κ.τ.λ.
>   Λάας
> ή λας έλεγαν
> την πέτρα. Εμείς λέμε
>   λατομείο, λαξεύω.
>   Πέδον στον
> Όμηρο σημαίνει έδαφος, τώρα
>   λέμε στρατόπεδο,
> πεδινός.
>   Το
> κρεβάτι
>   λέγεται
>   λέχος, εμείς
> αποκαλούμε λεχώνα τη
>   γυναίκα που μόλις γέννησε και
> μένει στο κρεβάτι.
>   Πόρο
> έλεγαν τη διάβαση, το
> πέρασμα,
>   σήμερα χρησιμοποιούμε τη λέξη
> πορεία. Επίσης αποκαλούμε εύπορο
> κάποιον που
>   έχει χρήματα, γιατί έχει
> εύκολες διαβάσεις, μπορεί δηλαδή
> να περάσει όπου
>   θέλει, και άπορο αυτόν που δεν
> έχει πόρους, το φτωχό.
>   Φρην
> είναι η λογική. Από
> αυτή τη λέξη
>   προέρχονται το φρενοκομείο, ο
> φρενοβλαβής, ο εξωφρενικός, ο
> άφρων
>   κ.τ.λ.
>   Δόρπος,
> λεγόταν το δείπνο, σήμερα η
>   λέξη είναι επιδόρπιο.
>   Λώπος είναι
> στον Όμηρο το ένδυμα. Τώρα
>   αυτόν που μας έκλεψε (μας έγδυσε
> το σπίτι) το λέμε
> λωποδύτη.
>   Ύλη
> ονόμαζαν ένα τόπο με
> δένδρα,
>   εμείς λέμε υλοτόμος.
>   Άρουρα ήταν το
> χωράφι, όλοι ξέρουμε τον
>   αρουραίο.
>   Τον θυμό
> τον αποκαλούσαν
>   χόλο. Από τη
> λέξη αυτή πήρε το όνομα
>   της η χολή, με την έννοια της
> πίκρας. Λέμε επίσης αυτός είναι
>   χολωμένος.
>   Νόστος
> σημαίνει επιστροφή
> στην πατρίδα.
>   Η λέξη παρέμεινε ως
> παλινόστηση, ή
> νοσταλγία.
>   Άλγος στον
> Όμηρο είναι ο σωματικός
>   πόνος, από αυτό προέρχεται το
> αναλγητικό.
>   Το βάρος
> το αποκαλούσαν
>   άχθος, σήμερα
> λέμε
>   αχθοφόρος.
>   Ο
> ρύπος, δηλαδή η ακαθαρσία,
> εξακολουθεί
>   και λέγεται έτσι –
> ρύπανση.
>   Από τη
> λέξη αιδώς (ντροπή)
> προήλθε ο
>   αναιδής.
>   Πέδη,
> σημαίνει δέσιμο και τώρα λέμε
>   πέδιλο. Επίσης χρησιμοποιούμε
> τη λέξη χειροπέδες.
>   Από το
> φάος, το φως
> προέρχεται η φράση
>   φαεινές ιδέες.
>   Άγχω,
> σημαίνει σφίγγω το λαιμό,
>   σήμερα λέμε αγχόνη. Επίσης
> άγχος είναι η αγωνία από κάποιο
> σφίξιμο, ή από
>   πίεση.
>   Βρύχια στον
> Όμηρο είναι τα βαθιά νερά,
>   εξ ου και τo υποβρύχιο.
>   Φερνή
> έλεγαν την προίκα.
> Από εκεί
>   επικράτησε την καλά
> προικισμένη να τη λέμε
> «πολύφερνη νύφη».
>   Το γεύμα
> στο οποίο ο κάθε
>   παρευρισκόμενος έφερνε μαζί
> του το φαγητό του λεγόταν
> έρανος. Η λέξη
> παρέμεινε, με τη διαφορά
>   ότι σήμερα δεν συνεισφέρουμε
> φαγητό, αλλά χρήματα.
>   Υπάρχουν λέξεις, από
> τα χρόνια
>   του Ομήρου, που ενώ η πρώτη τους
> μορφή μεταβλήθηκε – η χειρ έγινε
> χέρι, το ύδωρ νερό, η ναυς
>   έγινε πλοίο,
>   στη σύνθεση
>   διατηρήθηκε η πρώτη μορφή της
> λέξεως.
> Από τη λέξη χειρ
> έχομε:
>   χειρουργός, χειριστής,
> χειροτονία, χειραφέτηση,
> χειρονομία, χειροδικώ
>   κ.τ.λ.
> Από το ύδωρ έχομε τις
> λέξεις:
>   ύδρευση υδραγωγείο, υδραυλικός,
> υδροφόρος, υδρογόνο,
> υδροκέφαλος, αφυδάτωση,
>   ενυδρείο, κ.τ.λ.
> Από τη λέξη ναυς
> έχομε: ναυπηγός,
>   ναύαρχος, ναυμαχία, ναυτικός,
> ναυαγός, ναυτιλία, ναύσταθμος,
> ναυτοδικείο,
>   ναυαγοσώστης, ναυτία,
> κ.τ.λ.
>   Σύμφωνα
> με τα προαναφερθέντα
>   παραδείγματα προκύπτει ότι: Δεν
> υπάρχουν αρχαίες και νέες
> Ελληνικές λέξεις,
>   αλλά μόνο
>   Ελληνικές.
> Η
> Ελληνική γλώσσα είναι ενιαία και
>
>   ουσιαστικά αδιαίρετη
> χρονικά.
> Από την εποχή του
> Ομήρου μέχρι
>   σήμερα προστέθηκαν στην
> Ελληνική γλώσσα μόνο
> ελάχιστες λέξεις.
> Η γνώση των εννοιών
> των λέξεων θα
>   μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι
> μιλάμε τη γλώσσα της ομηρικής
> ποίησης, μια
>   γλώσσα που δεν ανακάλυψε ο
> Όμηρος αλλά
> προϋπήρχε πολλές χιλιετηρίδες
> πριν
>   από αυτόν.
> Φίλοι μου,
> προσθέστε και εσείς τις δικές
>   σας γνώσεις που να σχετίζονται
> με το θέμα.
> Σκοπός μας είναι να
> ανακαλύψουμε
>   τις έννοιες των λέξεων για να
> μπορέσουμε να επικοινωνήσουμε
> καλύτερα.
>   Παλαιότερα όταν έλεγαν μια λέξη
> καταλάβαιναν όλοι το ίδιο. π.χ
> για τη λέξη
>   αρετή ήξεραν
> ότι είναι η μεσότητα
>   ανάμεσα σε δύο υπερβολές.
> Σήμερα ο καθένας για την ίδια
> λέξη εννοεί και κάτι
>   διαφορετικό.
>
Πηγές:
Απολλώνιου Σοφιστού Λεξικόν κατά στοιχείον Ιλιάδος και ΟδύσσειαςΕκδόσεις Ηλιοδρόμιο.